ερωτησεις για την εισαγωγη της Οδύσσειας

οδηγίες για τις εξετάσεις Μαϊου - Ιουνίου

  Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση
Δίδεται στους μαθητές διδαγμένο κείμενο (  20 - 30 στίχων) σε φωτοτυπία. Οι μαθητές απαντούν σε 4 ερωτήσεις.
   ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Θα είναι από την εισαγωγή. (Μονάδες 4)
2. Αφορά το περιεχόμενο του κειμένου που έχει δοθεί. ( κατανόηση ή αποτίμηση φράσεων ή περίληψη ή διερεύνηση ενός θέματος) ( μονάδες 4)
3. Αφορά τη δομή του κειμένου. Η ερώτηση αυτή αναλύεται σε δύο ερωτήματα.
α)  Χωρισμός υποενοτήτων και πλαγιότιτλοι ή οι σκηνές της ενότητας ( σελίδα σχολικού βιβλίου 30). (μονάδες 3)
β) εντοπισμός και αξιολόγηση των εκφραστικών τρόπων, δηλαδή : 
- οπτική της αφήγησης ( πρωτοπρόσωπη, τριτοπρόσωπη αφήγηση)
- διάλογος , μονόλογος
- λειτουργία χρόνου ( προοικονομία, επιβράνδυση)
- εικόνες ( σελίδα 30)
- σχήματα λόγου ( παρομοίωση, μεταφορά, )  ( μονάδες 3)
4. Μπορεί να έχει 2 υποερωτήματα :
α) χαρακτηρισμός ενός προσώπου (μονάδες 3)
β) συγκέντρωση, ταξινόμηση και αξιολόγηση στοιχείων πολιτισμού που  εντοπίζονται στο κείμενο ( θεσμοί, ήθη και έθιμα, αξίες, ιδέες, οικονομία, υλικά αγαθά ) ( μονάδες 3)




           ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣΕΤΕ
1. Πρέπει να μάθετε πολύ καλά την εισαγωγή.
2. πρέπει να μελετήσετε και να γνωρίζετε το περιεχόμενο όλων των στίχων που έχει οριστεί στην εξεταστέα ύλη.
3. Πρέπει να γνωρίζετε πολύ καλά τα υποσελίδια σχόλια  γιατί έτσι θα κατανοήσετε ευκολότερα τους στίχους που έχετε για μελέτη  και θα απαντήσετε σε ερωτήσεις πιο εύκολα.
4. Μπορεί να σας ζητηθούν πολιτιστικά ή ιδεολογικά στοιχεία. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ είναι τα στοιχεία που δείχνουν τη δημιουργία και την πρόοδο του πολιτισμού της ομηρικής εποχής ( όπλα, εργαλεία, ναοί , κατοικίες, ανάπτυξη υφαντουργίας, της ναυτικής τέχνης, του εμπορίου, των αγώνων κ.τ.λ. )
ΙΔΕΟΛΙΓΙΚΑ είναι τα στοιχεία που φανερώνουν μια ιδέα των ομηρικών ανθρώπων δηλαδή οι αντιλήψεις για τους θεούς, για τη μοίρα, για την "ύβριν", για την οικογένεια, το γάμο, τη φιλοξενία, την πατρίδα, τον πόλεμο, τη φιλία, την τιμή κ.α.
5.  Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ
  α) επιβράνδυνση ( = ο ποιητής επιβραδύνει, καθυστερεί την εξέλιξη του μύθου),
β) εγκιβωτισμός ( = ο ποιητής δεν ξεκινά την εξιστόρησή των γεγονότων με βάση τη χρονολογική σειρά  αλλά από τη μέση ή το τέλος), 
γ) προοικονομία (= ο ποιητής προετοιμάζει τους ακροατές για το τι θα συμβεί στη συνέχεια ),
δ) τραγική ειρωνεία ( = οι θεατές γνωρίζουν την αλήθεια  ενώ ο ήρωας την αγνοεί)
6. Οι παρομοιώσεις που έχετε συναντήσει, η ανάλυσή τους , η ερμηνεία τους , η λειτουργικότητά τους.
7. Μπορεί να σας ζητηθεί ο χαρακτηρισμός κάποιου  σημαντικού προσώπου ( Οδυσσέας, Αθηνά, Καλυψώ, Ναυσικά, Τηλέμαχος, Πηνελόπη κ.τ.λ.). Διαβάστε πολλές φορές και με προσοχή τους στίχους που σας έχουν δοθεί γιατί συμφωνα με αυτούς θα πρέπει να δώσετε τα στοιχεία του χαρακτήρα του προσώπου που σας ζητείται.
8. Τυπικά επίθετα  και τυπικές εκφράσεις ( π.χ. κοσμοσείστης Ποσειδών, Ολύμπιος Δίας, Παλλάδα Αθηνά, θείος αοιδός, πολυμήχανος Οδυσσέας κ.τ. λ. ) που συνοδεύουν σημαντικά πρόσωπα της Οδύσσειας.
9. Τα στοιχεία ανθρωπομορφισμού των θεών ( οι θεοί ζουν, συμπεριφέρονται, αισθάνονται και δρουν όπως και οι άνθρωποι) αποτελούν και αυτά ζητούμενα ερωτήσεων.
10. Αναγνώριση
11. εικόνες
12. σκηνές


Να προσέξετε τις ερωτήσεις - θέματα που υπάρχουν στο τέλος των ραψωδιών στο σχολικό σας βιβλίο, τα υποσελίδια σχόλια και την ανακεφαλαίωση σε κάθε ραψωδία που έχετε για μελέτη..

ΥΛΗ ΤΗΣ "ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ" ΓΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ

Από την εισαγωγή:
Κεφάλαια : 1, 3, 4, 6, 7,  8 και 11.
( στη σελίδα 16 να μελετήσετε πολύ καλά το Γ.  "ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ".
  Από τις ραψωδίες:
ραψωδία α 1-25
                   26- 108
                   109- 173
                   174- 360
                    361- 497
ραψωδία ε 50- 164
                  165- 251 
                   311-420
ραψωδία ζ 139- 259
ραψωδία ι 240- 630
ραψωδία π 185 -336
Από τους παραπάνω στίχους να μελετάτε όλα τα υποσελίδια σχόλια και τις ερωτήσεις καθώς και την ανακεφαλαίωση σε κάθε ραψωδία.

ραψωδία ι , στίχ. 1-41

          ραψωδία  ι, στίχοι 1-41
Πλαγιότιτλος :  Ο Οδυσσέας αποκαλύπτει την ταυτότητά του.
Σκοπός μας είναι : Να γνωρίσουμε πώς ο Οδυσσέας παρουσιάζει τον εαυτό του στους Φαίακες  μέσα από τις πληροφορίες που αυτός επιλέγει να δώσει για τον ίδιο και την Ιθάκη , την πατρίδα του.
                                Οι στίχοι 1-41 της ραψωδίας ι αποτελούν τον πρόλογο των "απολόγων" που αποτελούνται από τις ραψωδίες ι, κ, λ, μ και ν 209 στίχο.

Οι στίχοι 1-41 αποτελούν τη σκηνή της αυτοπαρουσίασης του Οδυσσέα. Μπορούμε να χωρίσουμε σε 2 υποενότητες.
1η υποενότητα: 2-13: ο Οδυσσέας τονίζει την αξία της ειρηνικής ζωής που οι Φαίακες ζουν.
2η υποενότητα: 20-41 : ο Οδυσσέας αποκαλύπτει την ταυτότητά του και την πατρίδα του.
        ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ 1ης ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑΣ ( 2-13)
Εδώ φαίνεται ο αντιπολεμικός χαρακτήρας της Οδύσσειας, γιατί σε αυτούς τους στίχους ο Οδυσσέας τονίζει την ειρηνική ζωή και τις απολαύσεις της όπως είναι οι καλεσμένοι, ο αοιδός με θεία φωνή, τα γεμάτα τραπέζια με κρέας ,ψωμί και κρασί. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη "ευφροσύνη". Για τον πολύπαθο Οδυσσέα είναι ό,τι πιο ωραίο υπάρχει αυτό που του προσφέρουν οι Φαίακες. Αλλά και σήμερα όλοι μας επιθυμούμε και επιδιώκουμε την ειρηνική ζωή και όχι τον πόλεμο που είναι καταστρεπτικός και ολέθριος για τον άνθρωπο.
        ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ 2ης ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑΣ
     Ο ποιητής μας έχει βρει την κατάλληλη στιγμή για να αποκαλύψει ο Οδυσσέας την ταυτότητά του, γιατί:
1.έχει προηγηθεί η νίκη του στη δισκοβολία,
2. έχει ζητήσει από τον Δημόδικο να τραγουδήσει για τον Δούρειο ίππο, που ήταν δικό του κατόρθωμα.Όλοι  θυμούνται και θαυμάζουν τον ήρωα του τρωικού πολέμου, που η Τροία από την εξυπνάδα του κυριεύτηκε. Έτσι ο Οδυσσέας παίρνει τη θέση του αοιδού. Δεν τραγουδά αλλά αφηγείται. Θα αφηγηθεί με ένα μοναδικό τρόπο τις περιπέτειές του.
 Τους λέει  απλά ότι είναι ο Οδυσσέας , ο γιος του Λαέρτη ,που όλοι τον γνωρίζουν για τους δόλους του. Τους λέει ότι η φήμη του έχει φτάσει ψηλά στον ουρανό γιατί τραγουδιέται από θεϊκούς αοιδούς.
Δύο μόνο στίχους αφιερώνει για τον εαυτό του. Οι υπόλοιποι στίχοι μιλούν για την Ιθάκη, την πατρίδα του. Είναι τραχιά αλλά τρέφει λαμπρά παλικάρια ( τρηχει΄, αλλά αγαθή κουροτρόφος). Και συνεχίζει λέγοντας ότι πιο γλυκύτερο από τη γη της δεν έχει δει ( ου δύναμαι γλυκερώτερον άλλο ιδέσθαι ) και λίγο παρακάτω ( ουδέν γλύκιον ης πατρίδος ουδέ τοκήων γίγνεται).

 Αναφέρεται και στις γυναίκες - την Κίρκη και την Καλυψώ - που πρασπάθησαν να τον κρατήσουν μακριά από την πατρίδα του. Αλλά αυτός θα ησυχάσει όταν επιστρέψει στην πατρίδα του. Η Ιθάκη είναι μικρό και φτωχό νησί αλλά η αγάπη του Οδυσσέα είναι μεγάλη. Εδώ βρίσκεται και το σπουδαίο, ο ηθικός χαρακτήρας  του νόστου. Όσο πιο φτωχή και ασήμαντη είναι η πατρίδα του ξενιτεμένου τόσο μεγαλύτερη αξία αποκτά ο αγώνας του και η επιμονή του να επιστρέψει σε αυτήν. Η αμοιβή του είναι αυτό το στεφάνι αγριελιάς που θα είναι όμως από τη γη του, από τη χώρα που τον μεγάλωσε ας είναι μικρή, φτωχή και ασήμαντη.
     Η αμοιβή είναι ηθική: προσκυνώ και σέβομαι το χώμα της πατρίδας μου, όποια και αν είναι αυτή.( κραναήν = απόγκρεμη, παιπαλόεσαν = βραχοσπαρμένη, τρηχείην= τραχειά: είναι επίθετα που δίδουν τα χαρακτηριστικά της Ιθάκης).
    Πώς χαρακτηρίζω τον Οδυσσέα από τα λόγια του
Από την προσφώνηση προς τον Αλκίνοο φαίνεται ότι ο Οδυσσέας είναι  ευγενικός και τεχνίτης του λόγου( στιχ. 2 " Ευγενικέ μου Αλκίνοε, που ξεχωρίζεις πρώτος στο λαό σου).  Η κτητική αντωνυμία "μου" που χρησιμοποιεί μας κάνει να αντιληφθούμε ότι ο Οδυσσέας αισθάνεται φίλο του τον Αλκίνοο, νιώθει σα να είναι δικό του πρόσωπο ο βασιλιάς των Φαιάκων.  Σέβεται τον αοιδό και αναγνωρίζει την αξία του ( "έναν καλό αοιδό", " με θεία φωνή").
Αγαπά την ειρηνική ζωή η οποία του έχει λείψει τόσα χρόνια και  την δοξάζει με τα λόγια του ( στίχοι 5-11).
Τονίζει το μεγαλύτερο προτέρημά του που είναι ο "δόλος", είναι πολυμήχανος, πολύτροπος, χαρακτηριστικό που το έχει τονίσει ο ποιητής από την αρχή της Οδύσσειας , στο προοίμιο.
Έχει γίνει γνωστός και φημισμένος ( στιχ. 21 :η φήμη μου έχει φτάσει ψηλά  στον ουρανό).
Ξέρει πολύ καλά τη χώρα του και την περιγράφει τονίζοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της  ( υψώνεται βουνό, το Νήριτο, πολλά νησιά τριγύρω κατοικούνται, τραχιά , καλή , τρέφει τα λαμπρά παλικάρια,).  Αγαπά πάρα πολύ την πατρίδα και τη θεωρεί ότι είναι το πιο γλυκό για αυτόν πάνω στη γη( στίχο 31).  Έχει περάσει πάρα πολλά βάσανα ( Καλυψώ , θεά δαιμονική, στιχ. 32-33) και κινδύνευσε να χάσει τη μέρα του γυρισμού. 
 Πιστός και σταθερός στα πιστεύω και τα θέλω του( στιχ. 36, δεν μπόρεσε το φρονημά μου να λυγίσει) με δύναμη και ατσάλινη θέληση. Τονιζει την αξία της πατρίδας και των γονιών για τον άνθρωπο και κυρίως για κάθε ξενιτεμένο ( στιχ. 37, τίποτε άλλο πιο γλυκό από πατρίδα και γονιούς) και πόσο ισχύει και για τον ίδιο αυτό. Το πλούσιο σπίτι και τα άφθονα αγαθά δεν ήταν ικανά να τον μαγέψουν και να ξεχάσει τη φτωχή Ιθάκη και τους γονείς του. ( στιχ. 38 , έστω και αν κατοικεί κάποιος σε τόσο πλούσιο σπίτι). Η αντίθεση της φτωχής Ιθάκης με το παραδισένιο νησί της Καλυψώς   υψώνει τον Οδυσσέα στα μάτια μας και γίνεται σεβαστός, αξιολάτρευτος και παράδειγα προς μίμηση. Είναι πάνω από υλικά αγαθά , πιστεύει σε αξίες όπως η πατρίδα και οι γονείς και καταξιώνεται στη συνείδησή μας ως άνθρωπος με υψηλά ιδανικά κα ηθικούς στόχους.
Από τη φράση" πολυδάκρυτό μου νόστο", στίχο 40,  καταλαβαίνουμε ότι είναι πολυβασανισμένος, ταλαιπωρημένος και αγωνιστής. Μας πληροφορεί όμως ότι τον πολυδάκρυτο νόστο του τον όρισε ο Ζεύς και από αυτό φαίνεται  η ευσέβειά του και η πίστη  του στους θεούς. Είναι ένας ήρωας που  λατρεύεται  από όλους.


 






  

επίθετα και φράσεις για Φήμιο και Δημόδοκο

ΕΠΙΘΕΤΑ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΦΗΜΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΔΟΚΟ

ΦΗΜΙΟΣ

Ραψωδία α

1.       στίχοι : 171—172: ο κήρυκας φέρνει την πανέμορφη κιθάρα στου Φήμιου τα χέρια, που τραγουδούσε στους μνηστήρες από ανάγκη. Σελίδα 27.

2.       Στιχ. 361 : ο φημισμένος αοιδός ( «περικλυτός αοιδός» στο πρωτότυπο). Σελ. 39

3.       Στιχ. 373 : στον θεϊκό αοιδό . Σελ. 39

4.       Στιχ. 385 : στον τιμημένο μας αοιδό. Σελ. 39

ΔΗΜΟΔΟΚΟΣ

Ραψωδία θ

1.       Στιχ. 102: ο φημισμένος αοιδός.,σελ. 80

2.       Στιχ. 107 : ο θείος αοιδός, σελ. 80

3.       Στιχ. 110: ο αοιδός, σελ. 80

4.       Στιχ.569- 570: φτάνει ο κήρυκας φέρνοντας τον Δημόδοκο, τον αοιδό που ο κόσμος αγαπούσε και τιμούσε « ερίηρος». Σελ. 85.

5.       Στιχ. : 579- 580 : όλοι οι θνητοί οφείλουν σέβας και τιμή στους αοιδούς. Σελ. 85

6.       Στχ. 588- 590: « Δημόδοκε, εσένα ξεχωρίζω από όλους τους θνητούς στον έπαινό μου, σε δίδαξε ασφαλώς η Μούσα , ή ο Απόλλων, έτσι που τραγουδάς με τάξη εξαίρετη των Αχαιών τη μοίρα. Σελ. 86.

7.       Στιχ. 601: κι αυτός θεόπνευστος…, σελ. 86

8.       Σελ. 628: ο φημισμένος αοιδός. Σελ.87.

9.       Στιχ. 571- 572 : τον κάθισε στο μέσο των συνδαιτυμόνων, κοντά σε μια ψηλή κολόνα, να στηρίζεται

Από όλα τα παραπάνω μπορούμε να αντλήσουμε όλα τα χαρακτηριστικά των αοιδών.

Φαιακίδα

 Για τους μαθητές του Α1 τμήματος

ΦΑΙΑΚΙΔΑ:  ( ζ-ν 209 )

1.       Ραψωδία ζ : Η άφιξη του Οδυσσέα στη  χώρα των Φαιάκων

Στο βιβλίο μας έχουμε τους  στίχους  139- 259.

Ενότητες:

1.       139 – 149: τέχνασμα της Αθηνάς για να ξυπνήσει ο ναυαγός Οδυσσέας.

2.       150 – 159 : μονόλογος του Οδυσσέα

3.       160 – 184 :   οι κόρες τρόμαξαν εκτός από τη Ναυσικά

4.       185 -  227 : ο Οδυσσέας ικετεύει τη Ναυσικά

         ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ 4^ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ

 α)  185 – 206 : Ο Οδυσσέας παρουσιάζεται ως ικέτης στη Ναυσικά και της απευθύνει φιλοφρονήσεις

β)    207 – 212 : ο ναυαγός  Οδυσσέας μιλάει για τα βάσανά του

γ)    213 – 220 :  ο πολύγνωμος Οδυσσέας  διατυπώνει τα αιτήματά του

δ)   221 – 227 : Ο θείος Οδυσσέας κλείνει το λόγο του με ευχές

5.  228 – 259 : Η Ναυσικά ανταποκρίνεται στα αιτήματα του Οδυσσέα

           ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ 5^ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ

α) 229 – 241 :  Η ευγενική βασιλοπούλα  βεβαιώνει τον Οδυσσέα ότι θα τον βοηθήσει και του αποκαλύπτει την ταυτότητά της και τη χώρα της

β) 243 – 259 :   Η πανέμορφη  Ναυσικά δίνει εντολές στις κοπέλες για να περιποιηθούν τον Οδυσσέα.

 ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ένα νέο θέμα παρακολουθούμε στους στίχους αυτούς : το θέμα της ικεσίας.

Ο ικέτης ήταν πρόσωπο ιερό, προστατευόταν από το Δία. Ο ικέτης όταν έφτανε στο σπίτι κάποιου καθόταν ή πάνω ή πλάι στις στάχτες της εστίας του σπιτιού .       Γονάτιζε μπροστά σε αυτόν που ικέτευε και αγκάλιαζε τα γόνατά του ή

με το ένα χέρι άγγιζε το γόνατό του  και με το άλλο χέρι άγγιζε το πηγούνι αυτού που απευθυνόταν. Συνόδευε την ικεσία του με πολλές ευχές. 

  223 – 227 : το ιδανικό της ενωμένης και αγαπημένης οικογένειας

230 – 234 :  Η πίστη των αρχαίων ότι την τύχη τους την καθόριζαν οι θεοί και κυρίως ο Δίας. Για αυτό το λόγο οι άνθρωποι πρέπει να υπομένουν καρτερικά τα βάσανά τους, σεβόμενοι τις αποφάσεις των θεών.

ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥΣ

1.       163 – 169 :  αναφορικό μέρος : 163( σαν το περήφανο … ) – 167

                     Δεικτικό μέρος : 168 - 169

Κοινός όρος:   η ανάγκη  για εξεύρεση τροφής και η άγρια όψη

 Η λειτουργικότητα της παρομοίωσης: δίνει ζωντάνια και παραστατικότητα. Γίνεται πιο κατανοητή η  εικόνα του Οδυσσέα και η ανάγκη του να βρει «φιλοξενία». O λόγος γίνεται πιο όμορφος.

2^η παρομοίωση : στίχοι 198 – 206

Αναφορικό μέρος : 198 – 204  ( Ω ναι ,  κάποτε…  βλαστός )

Δεικτικό μέρος : 205 – 206 ( έτσι… ακουμπήσω)

 Παρομοιάζεται η Ναυσικά με ένα νέο  κλωνάρι φοινικιάς.

Κοινός όρος :  η κατάπληξη  που προκαλεί στον ήρωα η θέα της ομορφιάς.

Λειτουργικότητα : με την παρομοίωση τονίζεται  με μοναδικό τρόπο η ομορφιά της Ναυσικάς αφού συγκρίνεται με νιόβγαλτο κλωνάρι  φοινικιάς, φυτό που ήταν και είναι  μεγάλης αξίας και ομορφιάς.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΛΥΣΑΜΕ ΠΙΟ ΠΑΝΩ

 Υπάρχει μεγάλη αντίθεση στα δυο πρόσωπα: Ο Οδυσσέας άγριος σαν πεινασμένο λιοντάρι και η Ναυσικά όμορφη σαν νιόβγαλτο κλωνάρι φοινικιάς.

 Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΝΑΥΣΙΚΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ( ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΜΑΤΑΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΝΟΣΤΟΥ)

Τονίζεται η ομορφιά της Ναυσικάς γιατί θα λειτουργήσει σαν δοκιμασία στον Οδυσσέα, που σκοπό έχει να φτάσει όσο γίνεται πιο γρήγορα στην Ιθάκη. Εδώ θα κινδυνεύσει να ξεχάσει το στόχο του .Έχει να ξεπεράσει μια νέα δοκιμασία. Τι θα συμβεί;  Θα αποφασίσει να μείνει εδώ και παντρευτεί την όμορφη Ναυσικά; Η ομορφιά της  αναφέρεται  στην εξωτερική της εμφάνιση αλλά και  στην ομορφιά της ψυχής της.   Είναι πράγματι ένας πειρασμός  και όλοι έχουμε την περιέργεια να δούμε πως θα λειτουργήσει στην ψυχή του Οδυσσέα.

2.       Ραψωδία θ:  Οδυσσέως σύστασις προς Φαίακας.

Στίχοι 102-302

 Σκοπός μας είναι : 1. να χαρούμε τους αθλητικούς αγώνες 2. Να μάθουμε ποιες δραστηριότητες χρησιμοποιούν οι Φαίακες για να τιμήσουν το φιλοξενούμενό τους. 3.   Να παρακολουθήσουμε  πώς ο Οδυσσέας ανακτά το ηρωικό του παρελθόν και έτσι προ - οικονομείται η αυτό -αποκάλυψή του.

Ενότητες και  τίτλοι ( αναφέρονται περισσότεροι τίτλοι για κάθε ενότητα για παράδειγμα)

 α) 102-116, Ο Οδυσσέας θρηνεί ακούγοντας τον αοιδό Δημόδοκο                    ή       Το τραγούδι του Δημόδοκου προκαλεί βαθύ πόνο στον Οδυσσέα                      ή        Ο Οδυσσέας κλαίει βουβά ακούγοντας το τραγούδι του αοιδού Δημόδοκου.

β) 123-126 : Ο Αλκίνοος προτείνει αθλητικούς αγώνες                                           ή        Η πρόταση του Αλκίνοου για αγώνες. ή Η ανακούφιση για τον φιλοξενούμενο  θα έλθει με τη διεξαγωγή αθλητικών αγώνων

γ) 132- 157 : Διεξαγωγή αθλητικών αγώνων                                                              ή  Πλήθος πολιτών παρακολουθούν τους αθλητικούς αγώνες.

δ) 158 – 189 : ο Λαοδάμας προτείνει στον ξένο να  αγωνιστεί και αυτός αρνείται με ευγένεια.ή η ευγενική πρόσκληση του Λαοδάμαντα και η άρνηση του Οδυσσέα.

ε ) 190- 220 : Ο Ευρύαλος προκαλεί τον Οδυσσέα και αυτός οργισμένος απαντά  ή   ο Ευρύαλος προσβάλλει τον Οδυσσέα και αυτός του απαντά ανάλογα.

στ) 221 – 275: Ο Οδυσσέας διακρίνεται στη δισκοβολία και προκαλεί τους Φαίακες.

ζ) 276 – 302 : Ο Αλκίνοος  δικαιολογεί τον Οδυσσέα και προτείνει  χορό. ή Η ικανότητα του βασιλιά Αλκίνοου να ηρεμεί τα πλήθη.

η) 434 -455 : Όλοι παρακολουθούν  με θαυμασμό τους χορευτές. ή Χορευτές και οι ικανότητές τους. ή Άξιοι χορευτές καθηλώνουν τους παρευρισκομένους. 

θ) 456 – 461 : Ο Οδυσσέας εκφράζει θαυμασμό για τους χορευτές.

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΦΑΙΑΚΩΝ ΦΑΙΝΕΤΑΙ

1 . Από τη διοργάνωση και την τελετή των αθλητικών αγώνων.

2. Από την ομολογία του Αλκίνοου ότι υπερέχουν στο τρέξιμο

3. Από την ανάπτυξη του ναυτικού τους.

4. Από την καλλιέργειά τους στη μουσική και το χορό.

5. Από τις υλικές απολαύσεις.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ

Περιγραφική αφήγηση  έχομε στους στίχους : 102-115,132-159,221-232,434-455.

Διαλογικά μέρη ή  διάλογο έχομε : στιχ. 184-189, 191- 196, 198- 220, 233-238, 142-275, 278- 302, 457-460.

 ΕΙΚΟΝΕΣ ( οι πιο σημαντικές )

102- 109 : ο Οδυσσέας που θρηνεί βουβά.

221-230 :  ο δισκοβόλος Οδυσσέας ( οπτική και ακουστική εικόνα)

441- 455 : οι χορευτές που χορεύουν.

 Ο ΑΟΙΔΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

 Ιδιαίτερα γνωρίσματα των αοιδών :

 1. Η γνώση του παρελθόντος.

2. η θεϊκή έμπνευση

3. η ικανότητα να τραγουδούν για τα έργα των θεών και των ανθρώπων. (έργα θεών τε ανθρώπων τε)

4. η ικανότητά τους  να τέρπουν

5 . η εύνοια των θεών

6.  η τυφλότητα

7. είναι αυτοδίδακτοι

8. «κίθαριν» και «φόρμιγγα» είναι τα μουσικά τους όργανα

9. το ρεπερτόριό τους ήταν πλούσιο

Ασκήσεις  :  1. Να γράψετε τι γνωρίζετε για τους αοιδούς.

2         Στη ραψωδία α γνωρίσαμε τον αοιδό Φήμιο και στη ραψωδία θ τον Δημόδοκο. Να βρείτε τα τυπικά επίθετα που αναφέρονται για κάθε αοιδό και να κάνετε σύγκριση.

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΦΑΙΑΚΩΝ

Οι Φαίακες ήταν φιλόξενος λαός και αυτό αποδεικνύεται από την άριστη   φιλοξενία  που προσφέρουν στον Οδυσσέα. Πρέπει να βοηθούσαν     στον επαναπατρισμό των ανθρώπων που κατέφευγαν στη χώρα τους,  όπως ο Οδυσσέας. Ο βασιλιάς Αλκίνοος δε θέλει να κρατήσει τον ξένο  εάν αυτός δε θέλει, παρόλο που  θα τον ήθελε να μείνει και να τον κάνει γαμπρό του.

Η χώρα τους είναι  ένας  παράδεισο, αλλά με ανθρώπινη κοινωνία : ένα ανθρώπινο πραγματικό ζευγάρι και η κόρη τους , η Ναυσικά (κόρη), η Αρήτη (βασίλισσα) και ο Αλκίνοος , ο βασιλιάς. Ο βασιλιάς διοικεί ένα   λαό  που ζει  ειρηνικά, ασκείται στα σπορ και ασχολείται με τη μουσική, το χορό, ψυχαγωγείται με τα συμπόσια, προσφέρει γενναιόδωρα φιλοξενία.

 Είναι μια κοινωνία ιδανική αλλά  και ανέφικτη.

 Μέσα στην πλήρη κρίση του  θεσμού της βασιλείας ( θυμηθείτε την «αγορά των Ιθακησίων»),  ο Όμηρος μας περιγράφει ένα βασιλιά που ξέρει να βασιλεύει ειρηνικά και ξέρει να αποκαθιστά την τάξη και την ηρεμία.

Δεν υπάρχει πολιτική πάλη όπως συμβαίνει στην Ιθάκη. Αυτό, που ο Οδυσσέας θέλει να αποκαταστήσει στην Ιθάκη, υπάρχει εδώ ,στη Σχερία, τη χώρα των Φαιάκων.    

Άσκηση

Με αφορμή το θρήνο του Οδυσσέα να συζητήσετε αν το κλάμα είναι μια συναισθηματική αντίδραση που ταιριάζει στις γυναίκες και τα παιδιά ή μια αντίδραση χαρακτηριστική όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από φύλο και ηλικία.

Ανακοίνωση προς τους μαθητές μου

Αυτή η ιστοσελίδα θα αφορά  εσάς, τους μαθητές μου, θα έχει σχέση με την Οδύσσεια του Ομήρου.Οι απόντες  μαθητές μου θα ενημερώνονται για τη διδακτική ενότητα που ερμηνεύσαμε και ποιες ασκήσεις θα επεξεργαστούν.
Επίσης θα προσπαθώ να αναρτώ αρκετά πληροφοριακά στοιχεία για την ενότητα που ασχοληθήκαμε στην τάξη. 
Θα υπάρχουν σημαντικές πληροφορίες για τα Αρχαία ελληνικά από μετάφραση της Α τάξης του Γυμνασίου.
Σκοπός μου είναι να επικοινωνώ με τους μαθητές μου και να κάνω πιο εύκολη την κατανόηση της Ομηρικής ποίησης.